Хаттар:

Ассаламу Iалайкум! И марха муха лоцуш (муьлхачу хенахь) а, достуш а хилла Элчано (соллаллохIу IалайхIи ва саллам)? Марха долуш лийча мегий? Сивак хьаькхча марха духий?

Жоп:

БисмиллахI, алхьамдулиллахI, вассолату вассаламу Iала росулиллахI!

Ва Iалайкум ассалам ва рохьматуллахIи ва баракатухI!

Амма марха лацаран хан – иза массо Iеламнехан бартхиларца Iуьйра ламазан хан ю. Сийлахь везчу АллахIа аьлла:

[Юург юийла аш, мерг а молийла аш, Iуйьранна (анайистехь сатасаран) кIай тай (боданан) Iаьржачу тайнах къастар шайна билгалдаллалц, тIаккха буьйсанга кхаччалц марха кхочушдойла аш].[1] ХIокху айатехь, «(сатасаран) кIай тай (боданан) Iаьржачу тайнах къастар», - бохург Iуьйра ламазан хан хилар ду, анайистехь иштта и сатасаран серло гучуяларца дIайолалуш ю Iуьйра ламазан хан.

Пайхамара (Делера салават а, салам а хуьлда цунна) аьлла: «Билала азан буьйсанна до (моллалла Iуьра хан хилале кхойкху иза, цундела) аш шайн юург юийла, мерг а молийла Ибн Умм Мактума азан даллалц».[2]

Имам Нававийс (Дала къинхетам бойла цунах) аьлла: «Багахь яахIума а йолуш цхьанна Iуьйра хан тIехIоттар билгалдáлахь, шен багарниг охьатосийла цо. Нагахь санна цо иза охьатассахь – нийса хир ду цуьнан марха. Нагахь санна цо иза дIакхаллахь – духур ду цуьнан марха. Нагахь санна шена иза билгал ма-даьллинехь цо шен багарниг охьатоссучу хенахь, цунна лаа а ца лууш цуьнах цхьа дакъа цуьнан кийра додахь… цу хьокъехь долчу шина дашах нийсох дерг цуьнан марха духуш ца хилар ду».[3]

Амма марха долуш лийча мегий аьлча – мега. Иза вай дийцира хьалха кхузахь:

«Марха долуш лийча мегий?».

Амма сивак хьаькхча марха духий аьлча – ца духу, нагахь санна легашка цу сиваках схьадовлуш долу да́къош кхочуьйтур дацахь.

ТIаккха, «Марха кхабар: хаттар - жоп» цIе йолу жайна деша, цу тIехь дуккха а пайдане долу хIуманаш ду хьуна аттачу маттаца яздина.

Ткъа дика хуург сийлахь АллахI ву!

04/09/2010 = ‏25‏/09‏/1431